De relatie tussen stress, adem en bewegen

Ademen, bewegen en stress zijn met elkaar verbonden op verschillende manieren en ze beïnvloeden elkaar in een complexe interactie. Onder invloed van stress verandert de manier van ademen, alsmede de lichaamshouding en het beweegpatroon. Bij kortdurende stress is dat functioneel: het lichaam is klaar voor de vereiste actie. Maar bij langer aanhoudende stress ontstaat vaak een chronisch veranderd adem- en beweegpatroon, waarbij tot rust komen lastig is en verhoogde spanning niet goed meer gevoeld wordt. Omgekeerd is er ook een interactie: via adem- en bewegingsoefeningen kan het zenuwstelsel gekalmeerd of juist geactiveerd worden en regelmatige lichaamsbeweging kan een effectieve manier zijn om stress te beheersen. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen deze factoren voor een optimale gezondheid en welzijn.

Lichaamsgerichte aanpak bij stressregulatie

Een belangrijke oorzaak van stressklachten is het niet (h)erkennen van stresssignalen. Het verbeteren van de lichaamsbewustwording is daarom een eerste stap bij stressbegeleiding. Een krachtige tool vormen bewustwordings- en ervaringsoefeningen, die de interactie tussen houding, ademhaling en emoties aantonen.

De andere oorzaak van stressklachten is een gebrek aan rust en herstel. Het schakelen van stress naar ontspanning en het in actie komen vanuit overbelasting of uitputting, lukt niet goed. Om cliënten te helpen bij stressregulatie en activatie is er een groot scala aan adem- en bewegingsoefeningen. Alleen al op het gebied van ademoefeningen zijn er vele soorten, zoals langzaam ademen, 4-7-8 ademen, hartcoherentie ademen, box ademen, mindful ademen, Buteyko ademen en vurig ademen. Ook zijn er allerlei varianten van houding- en bewegingsoefeningen, zoals rekoefeningen, balansoefeningen, mindful bewegen, yoga en activerend bewegen. Een veelvoud aan keuzes en dat maakt het vinden van de juiste oefening lastig.

Naast puur ervaringsgerichte oefeningen kan het ook zinvol zijn om biofeedback in te zetten, zeker bij cliënten die langdurig onder stress staan en moeite hebben met voelen. Bij biofeedback worden lichaamssignalen gemeten en in beeld gebrachtt, zodat het effect van een gedachte, gevoel of interventie op het lichaam zichtbaar wordt. Meten is weten en zien is geloven! Biofeedback werkt ondersteunend bij een lichaamsgerichte aanpak als tijdelijk hulpmiddel. Het uiteindelijk doel is natuurlijk een structurele verbetering in lichaamsbewustwording en stressregulatie zonder hulp van apparatuur.

Over de praktijkcursus ‘Stress, adem & bewegen”

Vanwege de veelvoud aan mogelijkheden op het gebied van adem- en beweginsoefeningen krijgen we vaak de vraag welke oefening geschikt is voor een bepaalde cliënt. Ook kan het lastig zijn om lichaamsbewustzijn en ontspanning aan te leren bij cliënten die vanwege langdurige stressklachten het vermogen om te voelen en om zichzelf te reguleren kwijt zijn geraakt.

Om die reden is deze cursus ontwikkeld, waarbij de link gelegd wordt tussen de onderliggende fysiologie van stress, ademen en bewegen en het effect en nut van een bepaalde oefening of techniek. 

Het practicum bestaat uit een voorbereidende module met informatie over de anatomie en fysiologie van het autonoom zenuwstelsel, de ademhaling en het beweegapparaat en hun onderlinge samenhang. Daarna volgen 2 praktijkdagen. Zelf oefenen en ervaren staat centraal, zodat de transfer van het geleerde naar de praktijk vergemakkelijkt wordt! Neem een yogamatje mee! 

Leerdoelen:

• Deelnemers hebben kennis van de anatomie en fysiologie van het autonoom zenuwstelsel, de ademhaling en het beweegapparaat
• Deelnemers begrijpen hoe stress, ademen en bewegen met elkaar samenhangen en elkaar beinvloeden.
• Deelnemers beheersen technieken voor het aanleren van lichaamsbewustwording met als doel het (h)erkennen van stresssignalen
• Deelnemers zijn in staat om op basis van het beeld van de spanningsklachten de cliënt de meeste geschikte lichaamsgerichte begeleiding te bieden in het kader van stressregulatie.

Docenten:

Cristina Sonnevelt-Weenink, Fysiotherapeut, Adem- en ontspanningstherapeut methode van Dixhoorn, Sounder Sleep therapeut.

Daniëlle Matto, GZ-psycholoog, Eerstelijnspsycholoog en Biofeedback therapeut BCIA-BCB/HRV

Kosten

675 euro, inclusief online zelfstudie module en 2 praktijkgerichte fysieke bijeenkomsten (incl. koffie/thee/lunch). Korting mogelijk voor leden van de NVPA, NFP, CSR, stichting Burnout en Stress en Biofeedback Vereniging Nederland. Zie scholingskalender.