Achtergrondinformatie HRV training

Wat is HRV?

De term hartcoherentie is al vele jaren populair. Hartcoherentie wordt gelinkt aan een verlaging van het stressniveau, een toename van gezondheid, welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch, en een verbetering van de emotieregulatie en bloeddruk.

Hartcoherentie is te trainen door op een specifieke manier de adem te reguleren. Daarbij is het tempo van de ademhaling bepalend. Een langzame ademhaling tussen 5 en 7 ademhalingen per minuut brengt het hart in een zogenaamde coherente staat. Dat betekent dat de hartslag bij inademen toeneemt en bij uitademen afneemt. De hartslag laat een golvend patroon zien.

Het toe- en afnemen van de hartslag wordt HRV (hartritmevariatie of Heart Rate Variability) genoemd. De term HRV-training wordt gebruikt voor de training waarbij het doel is om de hartslag in een golvend patroon te zetten. Dit golvende patroon heeft positieve effecten op de balans in het autonoom zenuwstelsel en op de cardiovasculaire gezondheid.

 

Wat is de Resonante Frequentie?

Het specifieke ademtempo dat de hoogste HRV geeft wordt de Resonante Frequentie (RF) genoemd: de ademfrequentie waarbij de hartslag het meest gaat resoneren. Bij extreem kleine mensen ligt de RF op een ademtempo van ca. 7 ademhalingen p/min. Bij extreem lange mensen ligt de RF op een langzamer ademtempo ca. 5 ademhalingen p/min. Een persoon met gemiddelde lengte heeft een RF van ca. 6 ademhalingen p/min.

Therapeuten die beschikken over een biofeedback systeem met een ademhaling- en hartslagsensor plus een mogelijkheid om de meting te analyseren kunnen in een face-to-face sessie een RF-bepaling doen. Het is echter ook mogelijk om een RF-bepaling te doen op afstand, wanneer de cliënt beschikt over een hartcoherentie apparaat of een bluetooth hartslagmeter en een mobiele telefoon waarop een app geïnstalleerd kan worden.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat HRV-training het meest effectief is als de cliënt tweemaal daags gedurende 20 minuten ademt op de RF en dat minimaal 10 weken vol houdt (Lagos, 2016). Daarbij kan een combinatie met onderwerpen zoals gezonde leefstijl, stressreductie en mindfulness het trainingseffect versterken (Khazan, 2016). Wanneer RF-ademhaling ingezet wordt bij cliënten die niet in staat zijn ontspannen te ademen of bij wie de actiestand van het zenuwstelsel overheerst werkt de HRV-training averechts en kunnen reeds bestaande klachten toenemen vanwege disfunctioneel ademen.

Ontdekt is dat positieve emoties het gemakkelijker maken om de hartslag in een mooi golvend patroon te krijgen. De verklaring daarvoor is dat positieve emoties het autonoom zenuwstelsel in een kalme staat brengen waardoor de hartslag makkelijker kan afnemen tijdens de uitademing. Zijn er veel negatieve emoties dan overheerst de actiestand van het zenuwstelsel en ontstaat er geen mooi golvend patroon in de hartslag.

 

HRV-thuistraining

Voorwaarde voor HRV-thuistraining is dat de cliënt in staat is om ontspannen te ademen op het tempo van de Resonante Frequentie. De cliënt maakt tijdens de training gebruik van een adempacer app, die in de vorm van een animatie het tempo van in- en uitademen aangeeft. Een habit tracker app maakt het mogelijk om bij te houden of het gelukt is om de training tweemaal daags te doen. Evaluaties en begeleidingssessies kunnen face-to-face of online plaatsvinden.

De invulling en frequentie hiervan is afhankelijk van de reden van aanmelding voor HRV-training en de setting. Als HRV-training ingezet wordt in het kader van stresspreventie, bloeddrukverlaging of prestatieverbetering zal minder psychologische begeleiding nodig zijn dan wanneer de HRV-training onderdeel uitmaakt van een behandeling van angst of chronische stress.

Bij HRV-thuistraining voor bloeddrukregulatie wordt samenwerking met de huisarts aanbevolen wanneer de cliënt bloeddrukmedicatie gebruikt. Er is een aparte e-cursus beschikbaar over deze toepassing van HRV-training: e-cursus “Biofeedback behandeling van hoge bloeddruk“.

 

Bronnen

Gevirtz, R.(2013).The promise of heartrate variability biofeedback: evidence-based applications. Biofeedback 41, 110–120.doi:10.5298/1081-5937-41. 3.01

Khazan, I. (2013) The Clinical Handbook of Biofeedback: A Step-by-Step Guide for Training and Practice with Mindfulness. Printed by: Wiley-Blackwell.

Moss, D. (2016). Anxiety and anxiety disorders. In G. Tan, F. Shaffer, R. R. Lyle, & I. Teo (Eds.). Evidence‐based practice in biofeedback and neurofeedback (3rd ed.). Wheat Ridge: AAPB.

Shaffer, F., Zerr, C. L., & Allen, J. (2015). The use of device‐guided breathing in the treatment of hypertension: A meta‐analytic review [Abstract]. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 40(2), 131‐132. doi:10.1007/s10484‐015‐9282‐0

McGrady, A. (2016). Hypertension. In G. Tan, F. Shaffer, R. R. Lyle, & I. Teo (Eds.). Evidence-based practice in biofeedback and neurofeedback (3rd ed.). Wheat Ridge: AAPB.